Նյարդային երեխաներ.
նևրոպաթիայի 10 դրսևորում

Նևրոպաթիան վաղ մանկական տարիքի հոգենևրոլոգիական խանգարման ամենատարածված ձևերից է, որը դրսևորվում է արտահայտված վեգետատիվ դիսֆունկցիայով, էմոցիոնալ և վարքային խանգարումներով: Այս դեպքում հաճախ գործածում են նաև բնածին կամ վաղ մանկական նյարդայնություն տերմինը:

Նևրոպաթիայի զարգացման պատճառները տարբեր են: Մեծ նշանակություն ունեն ժառանգականությունը, ներարգանդային զարգացման խանգարումները, հղիության, ծննդաբերության և երեխայի կյանքի առաջին ամիսներին առաջացած խնդիրները:

Մասնագետներն առանձնացնում են նևրոպաթիայով հիվանդ երեխաների 2 խումբ.

• Երեխան դրսևորում է անկայուն հույզեր, բարձր գռրգռողականություն, աֆեկտի բռնկումներ, որին հաջորդում է ուժասպառությունն ու հոգնածությունը:
• Մյուս խմբի երեխաներին բնորոշ են արտահայտված հյուծվածությունը, ճնշված վիճակը, հիստերիկ նոպաները, անինքնավստահությունը, կյանքի փոփոխություններին հարմարվելու դժվարությունը:

Հոգենևրոլոգ Գարբուզովն առանձնացրել նևրոպաթիայով  հիվանդ երեխաներին բնորոշ 10 առանձնահատկություն:

Վ. Ի. Գարբուզով (06.01.1930-28.04.2013) – Սանկտ-Պետերբուրգ: Պրոֆեսոր, հոգենևրոլոգ, հոգեթերապևտ, փիլիսոփա, գրող: Բազմաթիվ գիտական աշխատանքների և գրքերի հեղինակ է: Կյանքի վերջին տարիներին եղել է հոգեվերլուծության Արևելա-Եվրոպական ինստիտուտի հոգեթերապիայի ամբիոնի պրոֆեսոր:

1. Քնի խանգարում

Նևրոպաթիայով տառապող երեխայի մոտ քնի խանգարումը դրսևորվում է կյանքի հենց առաջին ամիսներից: Նա քնում է միայն որոշակի պայմաններում՝ լիակատար լռության մեջ, վառված լուսամփոփով, ձեռքի վրա, օրորելիս: Նրա քունը թեթև է, անհանգիստ, կարող է քնից հանկարծակի արթնանալ ճիչով ու լացով:

Երեխայի մոտ հաճախ «հանգիստ անքնություն» է: Գիշերը խաղում է, կարծես բոլորովին հանգստի կարիք չունի: Իսկ երբ փորձում են քնեցնել, բողոքում է կամ տանջվում անկողնում հարմար դիրք գտնելու համար: Քնի մեջ անընդհատ շուռումուռ է գալիս, դեն նետում վերմակը, կտրուկ փոխում մարմնի դիրքը:

Խառնում է ցերեկն ու գիշերը՝ քնում է կեսգիշերին և արթնանում կեսօրին, 1-1,5 տարեկանում հաճախ հրաժարվում է ցերեկային քնից: Այս երեխաների քունը կարգավորվում է մոտ 3 տարեկանում:

2. Կերակրման խանգարում

Արդեն 1,5 ամսականում հրաժարվում է կրծքից կամ վերցնում այն դժկամությամբ, ծուլորեն, շեղվելով, կարծես ավելի շատ խաղում է, քան ուտում, շուտ հոգնում է: Կերակրելիս կարող է նաև իրեն անհանգիստ, ագրեսիվ պահել, կծել կուրծքը:

Մինչև 7-8 տարեկան պահպանվում է վատ ախորժակը: Ոչ միայն վատ է ուտում, այլ վատ ծամում, որի պատճառով թքարտադրությունը չի ունենում և չի կարողնում կուլ տալ համեմատաբար կոշտ սնունդը: Սրա հետևանքով էլ հաճախ հրաժարվում է մի շարք ուտելիքներից, անսովոր սննդից ունենում է սրտխառնոց:

3. Դեֆեկացիայի (կղման) և միզարձակման խանգարում

Նևրոպաթիայով երեխայի ֆիզիոլոգիական պահանջների կարգավորումը ծնողների համար մշտական խնդիր է: Դեֆեկացիայի և միզարձակման հաճախականությունը, որպես կանոն, խանգարված է լինում: Երեխան հաճախ հրաժարվում է գիշերանոթից, մինչև 2-4 տարեկանը որևէ անկյուն է գտնում ու այնտեղ հոգում իրենց կարքիները:

4. Հակասական վարք

Նևրոպաթիայով տառապող երեխան ագրեսիվ է, կոնֆլիկտային, կռվարար, վիճող: Նրա համառ լացը կարող է շարքից հանել ծնողներին: Միևնույն ժամանակ շատ զգայուն է, ճիշտ ընկալում է մոր տրամադրությունը:

Երկչոտ է, բայց և անվախ, կարող է իրենից ավելի ուժեղի և տարիքով մեծի հետ կռվի մեջ մտնել՝ առանց մտածելու հետևանքների մասին:

Խոցելի և վիրավորվող է, բայց հենց ինքն էլ կարող է ստեղծել և սրել այն իրավիճակը, որում իրեն կարող են նեղացնել:

Ամաչկոտ է և միաժամանակ կպչուն, չի սիրում աղմուկ, բայց ինքն էլ աղմկոտ է: Վախկոտ է, չվստահող, զգուշանում է նորից ու անհայտից, բայց նաև ծայրահեղ անշրջահայաց է, անզգույշ, հաճախ ընկնում է վատ պատմությունների մեջ:

Դրևորում է ագրեսիա ինքն իր նկատմամբ. Կարող է կծել իր ձեռքերը, կրծել եղունգները, շրթունքները:

5. Էմոցիոնալ անկայունություն

Կարող է ուրախ տրամադրությունից միանգամից անցնել զայրույթի, արցունքների, երկար ժամանակ անտրամադիր լինել: Ծնողները հաճախ դժվարանում են հասկանալ, թե ինչպիսի մոտեցում ցույց տան, հատկապես որ խոսքն է երեխայի մոտ բացասական էմոցիաներ և դժգոհություն առաջացնում:

6. Չափազանց շարժունություն

Բոլոր իրավիճակներում՝  ձեռքի վրա, անկողնում, զբոսնելիս, խաղալից անընդհատ անկանոն և վտանգավոր շարժման մեջ է:

7. Խոսքի և հոգեկանի արագացված զարգացում

Կարողանում է ինքնուրույն սովորել տառերը, շատ ոտանավորներ գիտի: Արագ կողմնորոշվում է շրջապատում, գլխի է ընկնում, թե ընտանիքում ով ինչ դեր ունի, տան հյուրերին ընտրողաբար ընդունում է ուրախ կամ դժկամությամբ: Հյուրերի ներկայությամբ կարող է պարել, արտասանել, իրեն ճարպկորեն պահել: Հաճախ հենց այս երեխաներն են ընկալվում որպես «հրաշամանուկներ»:

Սկսում է զարմանալիորեն շուտ խոսել: Երբեմն էլ դիտվում է խոսքի հապաղում, բայց մի հրաշալի օր սկսում է միանգամից հարուստ բառապաշարով և ճիշտ խոսել:

8. Վեգետատիվ նյարդային համակարգի գրգռվածություն և ալերգիաների նկատմամբ հակվածություն

Սա հաճախ բերում է այնպիսի բարդացումների, ինչպիսիք են կեղծ կրուպը, լարինգոսպազմը, ասթմատիկ սինդրոմները: Հաճախ այս երեխաները պատվաստումների նկատմամբ պաթոլոգիկ ռեակցիաներ են ունենում, զգայուն են եղանակի կտրուկ փոփոխությունների նկատմամբ:

9. Գերզգայունություն

Նևրոպաթիայով տառապող երեխան գերզգայուն է ամեն ինչ նկատմամաբ. Օրինակ, սավանի ծռված ծալքի, հագուստի որոշ, համեմատաբար կոշտ հատվածների: Հաճախ է անհանգստանում մաշկի, գլխի մազածածկ մասի, ականջների քորից:

Գերզգայուն է նաև հոտերի նկատմամաբ: Օրինակ, պատրաստվող ուտելիքի նույնիսկ սովորական հոտը նրա մոտ կարող է առաջացնել գլխացավ և գրգռվածություն:

Աղմուկն ու վառ լույսը նյարդայնացնում և ուժասպառ են անում նրան:

10. Ջերմակարգավորման հաճախակի խանգարում

Հաճախ է մարմնի ջերմաստիճանը նորմայից ցածր (36,0-36,2C) կամ բարձր (37,2-37,6C) լինում: Բարձր ջերմաստիճանի դեպքում կարող է նաև սխալմամբ ախտորոշվել սուր ռեսպիրատոր վիրուսային հիվանդություն:

Երեխան հաճախ ունենում է իմունային համակարգի հետ կապված խնդիրներ, որը դրսևորվում է ինֆեկցիաների նկատմամբ ցածր դիմադրողականությամբ:

Նևրոպաթիայով տառապող երեխաները հատկապես մեծ հակում ունեն նևրոզով հիվանդանալու:

Մի քանի խորհուրդ ծնողներին.

Նևրոպաթիայով երեխայի հետ շփվելը մեծերից մեծ համբերություն, տակտ և նրբանկատություն է պահանջում: Ծնողների առջև դրված առաջնային պահանջները հետևյալն են.

նրան փափկասուն չդարձնել,

չնայած երեխայի դրդող վարքին, նրա հետ պայքարի մեջ չմտնել, բայց նաև չհանձնվել (օրինակ, եթե ծնողը սկսի բղավել երեխայի վրա, վերջինս կսկսի ավելի բարձր բղավել՝ հասնելով կատաղության):

Հիշեք նաև, որ այսպիսի երեխայի մոտ դյուրագրգռության շեմը ցածր է: Այն, ինչ ծնողները պարզապես չեն նկատում, այսպիսի երեխային կարող է խիստ նյարդայնացնել և նրա համար անտանելի լինել: Մի պատկերավոր օրինակ. թեկուզ անձայն, բայց աշխատող հեռուստացույցը հարևան սենյակում քնած երեխայի համար նույնն է, ինչ նրա ծնողների համար ննջարանի լուսամուտի տակ աշխատող բուլդոզերը:

Այդ պատճառով, մեծերի հանգիստ, զուսպ պահվածքը, խաղաղ իրավիճակն ու միջավայրը երեխայի հանգիստ վիճակի կարևոր նախապայմանն են:

---

Կարդացեք նաև.   5 ծուղակ ծնողների համար

---